Een prachtige woensdagmiddag in november! We gaan vandaag een bezoek brengen aan Jan Plasman in Vlijmen. Een gezellig en gastvrij onthaal staat ons te wachten. We halen herinneringen en verhalen op uit het voorbije verleden. En passant rekenen wij uit, dat Jan inmiddels de gezegende leeftijd van 80 jaar is gepasseerd.
Jan begon zijn indrukwekkende carrière van 36 jaar Sint-Janslyceum in 1967, een roerige periode van democratisering op zowel universiteiten als middelbare scholen. Hij studeerde indertijd in Utrecht (zijn doctoraal-scriptie was nog niet afgerond) en de toenmalige rector Pacilly ontving hem met open armen. Als Jan zou starten met een volledige betrekking (van 26/27 lesuren per week), zoals dat toen heette, dan gaf dat veel voordelen volgens rector Pacilly: Jan hoefde niet in militaire dienst en zijn studieschuld zou ook worden kwijt gescholden. Jan hoefde er niet lang over na te denken en dat maakte genoemde rector bijzonder blij. Hij werd direct, zonder nauwelijks enige ervaring, in het diepe gegooid. Hij kende er niemand. Hij herinnert zich nog bijzonder veel uit die eerste periode: dierbare steun van de heer Cor van Eekelen en een fijne omgang met collega’s zoals Ton van Uden. En tja, op zijn eerste salaris moest hij wel tot november wachten…….
Dierbare herinneringen: we krijgen een schitterende foto te zien van de beginnende en nog piepjonge Jan Plasman, in colbertjasje vanzelfsprekend. Bij een foto van 4-HBS van 1 april 1968 staat een mooie toelichting: “Onze grote vriend Plasman in de klas”! Bij nadere uitleg komt deze foto van een oud-leerling, waar Jan nog steeds contact mee heeft: Raymond van Rijk, eigenaar van een cateringbedrijf in Nieuw- Zeeland.
We hebben online contact gehad met Raymond en hij denkt ook met veel plezier aan die tijd terug. Hij vertelt dat een groep klasgenoten bij hem thuis voetbal kwam kijken en hoe verbaasd zijn moeder reageerde toen bleek dat die ene ‘kleine’, die ze niet eerder had gezien, de leraar bleek te zijn! Jan kwam niet alleen bij Raymond thuis maar andersom waren leerlingen ook altijd van harte welkom.
Raymond komt nog regelmatig naar Nederland en plant dan altijd een bezoek in aan Vlijmen! Volgens Jan stelt Raymond zich dan steeds weer voor als “Uw meest geliefde leerling”!! En Raymond voegt daaraan toe dat Jan later nog een keer bij hem in de les heeft gezeten toen hij, tijdens een van zijn bezoeken aan Nederland, een workshop BBQ gaf! De contacten buiten schooltijd blijken zowel voor leraar Jan als voor leerling Raymond onuitwisbaar en mede voedingsbodem voor de bijzondere band die nog steeds bestaat. In beide gesprekken stellen we vast dat het toch wel jammer is dat die persoonlijke dimensie van het werken in het onderwijs de laatste jaren veel minder mogelijk lijkt.
Naast de wellicht niet zo bekende Raymond, blikt Jan ook vol voldoening terug op de goede contacten met de meer bekende Sandra Reemer en haar familie. Laura (of Lauren) Verster mocht in het verleden ook genieten van de lessen wiskunde van Jan. Jans’ vrouw, Hanny, weet nog te vermelden dat hun huis regelmatig vol zat met hordes leerlingen en die bleven dikwijls ook nog eten. Altijd gezellig.
Herinneringen ook aan zijn sportieve prestaties: een prachtige foto van voetbalelftallen van docenten. Het kost enige moeite om de juiste namen bij de goede oud-collega’s te plaatsen; maar het lukt toch! Jan heeft zijn hele leven lang fanatiek aan sport gedaan: hij heeft het over tennis (hij was specialist in dropshots!), hardlopen en voetbal. Daarnaast was Jan jarenlang leider en begeleider van het schaakteam van het SJL! Ze hebben zelfs een keer meegedaan aan het kampioenschap van Nederland. Toch ook een sportieve prestatie…… !!
Zijn deelname aan de studiereizen naar Londen (“gelukkig zaten de leerlingen daar in gastgezinnen”) waren eveneens bijzondere hoogtepunten: goede contacten met de overige docenten ter plekke: Jet van der Heijden, de gebroeders Frans en Wim Assmann, Ben Heetvelt, Anneke Waalwijk en Theo van ’t Klooster. Kennen jullie ze nog?
Terugblikkend op 36-jaar Sint-Janslyceum blijven de contacten met de leerlingen hem vooral bij, waarbij de verhalen van de nieuwe brugklasleerlingen een bijzondere plek innemen. Ze vertrouwden hem van alles toe. Heel bijzonder om in dit kader te vertellen is, dat Jan zijn eigen dochter Angelique in de klas heeft gehad (“zij wilde dat zelf heel graag”), maar ook zijn kleinzoon, Sidney. Dit lijkt ons toch werkelijk uniek in Nederland! Daarnaast verhaalt Jan over vier verschillende rectoren, waaronder hij les heeft mogen geven: Pacilly, Van Haperen, Buys en Veuger! Ieder met eigen specifieke kwaliteiten. Hij ervaarde veel steun vanuit de leiding, met name bij zijn voorkeur om alleen nog vak wiskunde te mogen geven en natuurkunde te laten vallen. Namen als Van Helmond en Esser worden genoemd. Ook staan de mooie en bijzondere woorden van Nelleke Krijger bij zijn afscheid hem nog altijd bij! Hij heeft zich gewaardeerd gevoeld.
Ten slotte: opvallend wellicht als je naar de huidige situatie kijkt binnen het onderwijs, Jan heeft leidinggevende functies nooit geambieerd. Mocht hij de kans krijgen om alles opnieuw te doen, zou hij geen andere keuzes maken. Hij zou opnieuw voor het onderwijs kiezen en zeker ook investeren in goede vriendschappelijke contacten met vakcollega’s wiskunde. Een tevreden en uitstekende docent, met beide benen in de samenleving. Het is alweer 19 jaar geleden, dat Jan afscheid nam van zijn geliefde vak en van zijn zo dierbare school! Nog steeds contact met veel collega’s, hoewel hij zich ook realiseert, dat er inmiddels nogal wat collega’s overleden zijn! Behalve wat kleine ongemakken, voelt hij zich nog steeds bijzonder vitaal! Fijn om zo oud te mogen worden!
Ans Buys en René Kok
@Nieuwsbrief 4, december 2022