We gaan op een bewolkte en ietwat sombere dag naar Oisterwijk voor onze afspraak met de ruim 90-jarige Wim Assmann. We zijn benieuwd naar zijn verhaal. Wim en zijn echtgenote Anne ontvangen ons gastvrij in hun prachtige huis aan de rand van het centrum. Wim is blij met ons bezoek: “Het Sint-Jans blijft altijd bij me”!
Wim begint te vertellen. Na bijna twee uur proberen we een einde aan het gesprek te maken. Aanvankelijk gaat het over de huidige situatie in Oekraïne en Wim geeft meteen inkijk in zijn vakmanschap en zijn visie op onderwijs. Hij spreekt beeldend. Ter illustratie een voorbeeld: “Zie de gebeurtenissen in Oost-Europa als een lange trein met Oekraïne als locomotief: altijd uitgebuit en gebruikt, omdat het zo rijk is aan grondstoffen. Alles groeit en bloeit daar!”
Wim is in 1963 onder rector Pacilly op het Sint-Janslyceum (SJL) begonnen, bijna tegelijk met de ingebruikname van het nieuwe gebouw aan het Sweelinckplein. In 1989 nam hij in tranen afscheid van rector Jan van Haperen, op 57-jarige leeftijd. Hij was graag langer gebleven maar moest gebruik maken van de inmiddels “beruchte” DOP-regeling (= Doorstroming Onderwijzend Personeel). Gelukkig is hij nooit in het beroemde gat gevallen.
Voor zijn komst op het SJL had Wim er al een “hele carrière” opzitten. Op de Bisschoppelijke Kweekschool in ’s-Hertogenbosch werd hij volledig bevoegd onderwijzer en met die bevoegdheid kon je indertijd niet alleen ‘hoofd der school’ worden in het primair onderwijs maar mocht je in de onderbouw van het voortgezet onderwijs bijna alle theorielessen geven. Later studeerde hij in Utrecht Engels, aardrijkskunde en niet-westerse sociologie. Zijn volgende onderwijservaringen deed hij op aan de Ambachtsschool, waar hij bijna alle vakken gaf, zelfs lichamelijke opvoeding. Later werkte hij in Boxtel op het Jacob Roelandslyceum. Wim vertelt, dat hij toen goed bevriend was met de latere bisschop Bekkers, in de nog erg katholieke periode. Zij deelden niet alleen de passie voor voetbal maar ook de overtuiging, dat je moest doen wat je geweten je ingaf. Met Bekkers had hij mooie gesprekken bijvoorbeeld over liegen en dat hij dat juist in de biechtstoel zo vaak had gedaan. Wim werd vaker gevraagd voor andere functies zoals voor het rectoraat in Boxtel maar daar voelde hij helemaal niets voor. Toen de Bossche familie De Gruyter verhuisde naar Zuid-Amerika kreeg hij van meneer De Gruyter het aanbod om als privéleraar mee te gaan maar Bekkers ontraadde hem dat: “Twee innovatieve daadkrachtige mannen bij elkaar, dat gaat vast botsen”, voorspelde de bisschop en Wim sloeg het aanbod af.
Wim was naast vakman ook didacticus. Op het SJL gaf hij de eerste jaren Engels maar was hij vooral leraar aardrijkskunde. Hij was het creatieve brein achter diverse lesmethodes bij uitgeverij Kluwer, die al gauw samenging met Wolters Noordhoff. Nog wat later kwam er bij Educaboek een speciale afdeling voor onderwijsmethodes waar Wim als auteur bij betrokken was. Eind jaren vijftig schreef hij al een methode maatschappijleer voor de vier leerjaren van het technisch onderwijs en begin jaren zestig kwam zijn methode Easy English op de markt. Echt landelijke bekendheid kreeg hij met LOOK!, de methode voor Engels die tot in de jaren zeventig en tachtig gebruikt werd tot in Australië. Natuurlijk ontwikkelde hij voor zijn eigen lessen al het lesmateriaal zelf. Hij moest niets hebben van door anderen voorgeschreven lesjes en het opdreunen van feitjes. Wim was zijn tijd ver vooruit, een echte vernieuwer: hij was de eerste in Nederland die gebruik maakte van een zes-sporen bandrecorder (ICT avant la lettre) en wist zo de nadruk te leggen op het spreken en de uitspraak. Dat moest, in zijn optiek, als eerste gebeuren: dan pas kon je verder! Geen boeken op de bank in de brugklas!! Eerst luisteren, dan praten, dan lezen en schrijven. Tot in Parijs droeg hij zijn onderwijsvisie uit. Hij was in die tijd veel op reis en discussieerde in binnen- en buitenland op hoog niveau met allerlei onderwijsspecialisten. Ook adviseerde hij vele schoolleidingen.
Hij bruiste van de energie: hij was kritisch op de bestaande methodes. Hij combineerde dat met zijn doortastend optreden. Hij vond het gevoel voor het vak, zoals bijvoorbeeld in zijn geval aardrijkskunde, het belangrijkst! Hij geeft daarvan een aantal prachtige voorbeelden, waaronder het kijken naar de ooievaar in het veld, die vanzelf aangeeft waar de natte gronden zich bevinden………. Inderdaad bij de sloot op zoek naar kikkers.
Op het SJL voelde hij zich erg gelukkig en vrij om zijn eigen gang te gaan. Rector Van Haperen gaf hem daarvoor alle ruimte. Daar is hij hem nog steeds dankbaar voor. Ze wisten elkaar te respecteren: dat gaf veel werkplezier. Via OMO (= Ons Middelbaar Onderwijs) bereikte hem meerdere keren het verzoek om ergens rector of conrector te worden. “Er werd steeds aan mij getrokken maar daar hoefde ik geen seconde over na te denken. Lesgeven en eigentijds onderwijs ontwikkelen was mijn passie”. Wel vervulde hij in die tijd met veel ambitie en enthousiasme het voorzitterschap van de lerarenraad. Hij wist het roken in de klas door docenten tegen te gaan. Hij kijkt met veel plezier terug op zijn onderwijscarrière.
Het lesgeven zat in de familie: zijn oudere broer Frans, was docent Engels aan het SJL en zijn jongere broer Carel gaf aardrijkskunde zowel aan de avondschool van het SJL als overdag op het Jacob Roelandslyceum in Boxtel. De broers hadden een zeer hechte band, samen zingen en samen op vakantie maar de opvattingen over goed onderwijs liepen nogal uiteen dus vermeden ze gesprekken daarover. Wim was ook een echte sportman. Hij begon bij de atletiekvereniging in Vught, was op het SJL een fanatiek basketballer en in Sint- Michielsgestel richtte hij zelfs een tennisclub op waar hij jaren voorzitter van was.
Wim denkt met genoegen terug aan zijn contacten met de leerlingen in de klas en zijn collega’s aardrijkskunde. Namen als Toon van Dartel, Piet van de Wouw, Frans van Tilborg, Leo Bouman, Theo Manders komen voorbij en namen van bijzondere leerlingen zoals André Wolfs. Niet alle namen willen hem te binnen schieten. Zij hebben allemaal bijgedragen aan de schitterende onderwijsperiode van Wim. Dankbaarheid is de rode draad tijdens dit prachtige bezoek aan deze erudiete onderwijsvernieuwer. Hij was trots op zijn hoge eindexamenresultaten. Wij zijn trots op hem en beloven hem nog een keertje terug te komen. Er is nog zoveel te vertellen.
Ans Buys en René Kok
@Nieuwsbrief 1, maart 2023