Vooraf
Een warme zomerdag in augustus. We gaan op weg naar het mooie Boxtel. Daar hebben we afgesproken met oud-collega Ton van Uden, 38 jaar docent wiskunde aan het SJL. Altijd enigszins spannend of we er in slagen de juiste toon binnen het gesprek te vinden. Dat lukte ook deze keer weer want het werd een geanimeerd en boeiend gesprek. De ontvangst is allerhartelijkst!
Ton is momenteel 84 jaar jong. Hij lijkt niets veranderd, ondanks zijn handicap ten gevolge van een neurologische aandoening waardoor zijn bewegingsvrijheid ingrijpend beperkt is. Met zijn scootmobiel (met een maximum van 15 kilometer per uur) kan hij gelukkig nog fijn de deur uit. Wandelen zit er helaas niet meer in. Daarnaast geeft Ton aan dat zijn (korte termijn-)geheugen niet meer optimaal functioneert. Maar daar hebben wij in ons gesprek niet veel van gemerkt.
Het Sint-Janslyceum
Zoals gezegd, Ton heeft bijna 38 jaar zijn beste krachten gegeven aan het SJL. Hij is nog werkzaam geweest op de oude locatie in de binnenstad, in de Boerenmouw. In 2001 is hij op zijn 61e met pensioen gegaan. Dat kon toen nog!
Ton, geboren Brabander (Boxtel) startte zijn carrière niet in Den Bosch. Nog voor het einde van zijn MO-A-studie in Tilburg solliciteerde hij bij het Ludgercollege in Doetinchem en viel daar gelijk met zijn neus in de boter want in het jaar dat hij daar startte, was er een jubileumviering. Hij zou daar drie jaar blijven, een baan van drie dagen en op kamers in wat je indertijd een kosthuis noemde. In 1962 kwam het Bossche rectoren duo Pacilly/Driessen op zijn pad: hij kon met wiskundelessen beginnen op de RK Lycea, maar dan op het Maria-Lyceum, waar alleen meisjes zaten: “Ik had niet uit de advertentie opgemaakt dat het klassen met alleen meisjes waren, daar had ik geen zin in”, was zijn kordate reactie toentertijd. Pacilly besloot tot een compromis: hij kreeg een aantal uren aan de jongens op het SJL. Die konden gecombineerd worden met een aantal uren in Boxtel aan het St. Theresia Missiehuis Stapelen waar ook een sollicitatie liep.
Toen Ton in het begin van het nieuwe schooljaar voorgesteld werd aan de schoolleiding, schrok hij enigszins bij het zien van een oude bekende: zijn docent boekhouden in de derde klas van de HBS van het toenmalige Jacob Roelands College. Het was een Pietje Precies die het niet op had met knoeiberen zoals Ton. Deze persoon, Miel Esser, was conrector bovenbouw die, zoals later bleek, met zijn welbekende gebulder in de gangen maar met een gouden hart zijn leerlingen onder de knie hield. Ton en Miel zijn hele goede vrienden geworden.
In 1962 verhuisde de school naar het Sweelinckplein. In die periode behaalde Ton ook zijn MO-B examen. Intussen werd het duidelijk, dat rector Pacilly hem niet kwijt wilde en ging Ton fulltime werken aan het Sint-Janslyceum.
Collega’s en oud-leerlingen
Ons gesprek kwam al snel terecht op zijn voormalige collega’s. Ton noemde er zonder onderbreking een aantal van het eerste uur: Cor van Eekelen, Theo van de Wetering, Wim van Lankvelt, Gerrit Ubachs (de classicus), Jan Lurinks en die er later bij kwamen: Jan Plasman, Loek Mostertman, Ben Heetvelt, Gab van Schilt en Theo van ’t Klooster. Zonder enig voorbehoud allemaal goede herinneringen aan deze collega’s. Ook zijn ervaringen met drie verschillende rectoren komen ter sprake: Ton herinnert zich nog zijn afscheid: “Ik schijn niet zo makkelijk geweest te zijn, want in mijn dossier zaten talrijke briefjes, die ik aan de rector had geschreven, vertelde Ans Buys bij mijn afscheid in 2001”!
Ton kijkt terug op een mooie tijd, die snel voorbij is gegaan. Met name zijn participatie in de bovenbouw van het VWO roept warme herinneringen op. Lange tijd was hij ook vakgroepvoorzitter en mentor van een 5 en 6 VWO klas. Leerlingen hadden respect voor hem. Soms was hij misschien een beetje te fel in zijn gespeelde woede maar “ze gingen niet met me lopen”! Een befaamde uitspraak van hem naar leerlingen toen was ook: “Dit is mijn lui oog maar dat is het oog waarmee ik je aankijk. Ik heb er geen moeite mee”. Niet iedereen onthield dat want soms keken ze als hij ze toesprak toch even opzij, zo van “heeft ie het tegen mij”? Maar zijn gehoor was uitstekend: ”Toen iemand achter in de klas eens fluisterend iets vroeg aan zijn buurman gaf ik hem antwoord”!
Ton was niet van de buitenschoolse activiteiten, maar bij het noemen van de wiskunde-olympiades kwamen er dierbare herinneringen naar boven. Ton zorgde voor de speciale voorbereidingen van deze activiteit. En zo komen we ook te spreken over bijzondere oud-leerlingen: zonder na te denken noemt hij Bart van de Leemput. “De ideale leerling! Met hem had ik een speciale band. Hij wist precies wat ik van een leerling verwacht bij het beantwoorden van vraagstukken van een schriftelijk werk. Bart heeft ook eens een prijs gewonnen bij de internationale Wiskunde Olympiade in Amerika en hij is op een toonaangevend proefschrift gepromoveerd”! Later heeft Ton hem nog eens ontmoet, op de begrafenis van oud-collega Arie Kramer.
Hobby’s/buitenschoolse activiteiten
Zonder na te denken komen we uit bij de schoolmusical ’Lekkerbeetje’ ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het SJL. Ton speelde daarin een bijrol maar niet onbelangrijk! Voor een hoofdrol vertrouwde hij zijn geheugen niet, wat ook een keer juist bleek tijdens een van de uitvoeringen!
Ton heeft zijn hele leven gezongen: van een jonge hoge sopraan (in het kerkkoor) naar een lage bas op oudere leeftijd. Hij volgde geen muzikale opleiding maar bleef zich altijd bezighouden - als een soort rode draad in zijn leven - met muziek. Hij is een aantal jaren dirigent geweest van een gemengd koortje dat repeteerde en optrad in een Boxtels gemeenschapshuis. Zeker niet onvermeld mag blijven: zijn bijna 25-jarig lidmaatschap van ‘Markant’, een semi-professioneel zanggezelschap. Daar ontmoeten we dan ook weer oud- collega, Mark Versteeg.
Ton zong niet alleen, hij bespeelde ook verschillende muziekinstrumenten. Op het SJL was hij in een kwartet samen met Marc Versteeg (viool), Jan Lurinks (dwarsfluit) en Nol Broekhoven (piano) actief als cellist. Vanwege optredende reumatoïde artritus in de polsen kon hij op een gegeven moment geen cello meer spelen en begon hij later met een klarinet. Tijdens carnaval speelde hij mee in een dweilorkest, deed daar een hoop routine op en hij begon later in een nieuw opgericht seniorenorkest (Buchestelle in Boxtel) met echt muziek maken. Ook daar is hij alweer 25 jaar actief.
En al pratend komen dan zijn acteurskwaliteiten ter sprake. Samen met collega’s als Piet van Eijkeren, Frans van Tilborg en Frans Assmann speelde hij bij de schooltoneelvereniging Tango. En dat deed hij met veel plezier!
En naast zijn werk en hobby’s heeft Ton met echtgenote Wil ook nog voor een leuk gezin met kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen gezorgd. We fotograferen hem met die vrolijke familiefoto op de achtergrond.
En zo eindigde onze ontmoeting onverwacht snel. Een bijzonder beeld van een veelzijdige man. Goed in zijn vak, maar ook getalenteerd op het gebied van muziek en toneel. Wij nemen enthousiast afscheid na deze boeiende nadere kennismaking met één van onze zo gewaarde oud-collega’s.
Ans Buys en René Kok
@Nieuwsbrief 3, september 2024